Araştırmacılara göre küçük volkanik patlamalar bile küresel felaketlere yol açabilir

Bilindiği üzere, büyük ölçekli volkanik patlamaların etkileri çok büyüktür; çok şiddetli bir süper volkanik bir patlama gezegenimizi bile yok edebilir. Ancak şimdi bilim adamları, küresel bir felaketin oluşması için küçük patlamaların bile yeterli olacağı konusunda uyarıda bulunuyorlar.

Nature’de yayınlanan yeni bir araştırmaya göre çok daha küçük ölçekli volkanik olaylar, modern dünyayı tehlikeye atacak kadar kaos oluşturabilir.

“Küçük patlamalar yıkıcı etkilere sebep olabilir”

Cambridge Üniversitesi’nden küresel risk araştırmacısı Lara Mani araştırma ile ilgili, “Belirlediğimiz alanlardan birindeki küçük bir patlama bile küresel tedarik zincirlerinin ve finansal sistemlerin merkezinde yer alan ağları bozacak kadar kül püskürtebilir ve yıkıcı etkilere sebep olabilir” ifadelerini kullandı.

Araştırmacılara göre orta dereceli patlamalar da önemli hasarlara yol açabiliyor. Buna örnek olarak: 1991’de Filipinler’de yaşanan 6 büyüklüğündeki patlamanın 2010’da İzlanda’da yaşanan 4 büyüklüğündeki patlamadan 100 kat daha güçlü olması gösterildi.

Ancak araştırma derinleştirildiğinde İzlanda’da yaşanan daha küçük çaplı patlamanın 5 milyar dolarlık bir zarara yol açtığı görüldü. Bu da tarihteki en masraflı volkanik patlama olarak kayıtlara geçti. Filipinlerde yaşanan patlamanın ise 740 milyon dolarlık bir zarara yol açtığı ifade edildi.

Patlama gücü ile felaket riski doğru orantılı değil

Mani ve ekibi bu dengesizliği VEI-GCR asimetrisi ile açıklıyor: volkanın küresel felaket riski (GCR) ile volkanın patlama gücü (VEI) aynı doğrultuda yükselmiyor.

Tarihte her zaman volkan patlamalarının gücü arttıkça küresel felaketlerin de arttığı düşünülmüştür. Ancak, bugün dünyanın kritik altyapısının çoğu en güçlü volkanik patlamaları üreten bölgelere yakın olmadığı için bu durum değişiyor.

Araştırmacılar bununla ilgili şunları söylüyor: “Bu kritik altyapıların bulunduğu bölgelerde yaşanabilecek küçük çaplı patlamalar, dünya için önem arz eden ağları bozarak küresel felaketlere yol açabilir. Bu bölgeler arasında Tayvan, ABD, İzlanda, Akdeniz ve Malezya gibi yerler bulunuyor. Bu bölgelerdeki küçük patlamalar, yakınlarda bulunan bölgelerdeki ulaşım, ticaret gibi unsurlara önemli zararlar verebilir.”

Uzmanlar, volkanik risklere karşı bakış açımızın değişmesi gerektiğini, Hollywood filmlerindeki gibi dünyayı yok edecek patlamaları düşünmekten vazgeçmemizi söylüyor ve daha olası felaketlere karşı bizleri uyarıyor.