Sadece 0,4 saniyede 10.000 kat genişleyebilen yapışkan madde yayan canlı: Myxini

Balçık yılan balığı, hagfish, Myxini veya asalak balık olarak da bilinen kaygan Myxiniforme, ilginç bir savunma mekanizmasına sahip. Bu canlılar, sahip oldukları yapışkan maddeyi (slime) kullanarak, bir saniyeden daha kısa sürede yırtıcı hayvanların solungaçlarını tıkayabiliyor ve bunu bir savunma mekanizması olarak kullanacak şekilde evrimleş gibi görünüyor.

Myxini, 0,4 saniyede boyutunun 10.000 katına genişleyen mukus üretebilen, gezegendeki en sümüksü hayvanlar olarak kabul ediliyor. Kayıtlı videolar, bu balığın ürettiği yapışkan maddenin yırtıcıları uzaklaştırmada ne kadar etkili olduğunu gösteriyor. Özellikle iyi bir örnek, öldürmek için yaklaşan bir köpekbalığının, muhtemelen ağzına sıkışmış kükürt topunun arasına karışan pişmanlık tadıyla, anında kurbanından vazgeçmesini gösteriyor.

Bu balığın ürettiği yapışkan madde, deniz suyunun sümük bezleri tarafından salgılanan iki farklı bileşenle etkileşime girmesiyle oluşur. Bunlar, deniz suyunda hızla şişen ve patlayan, mukus iplikçiklerinden yumak gibi bir ağ oluşturan müsin veziküllerini ve ara filament (IF) adı verilen bir tür lif açısından zengin iplikleri içeriyor.

Bu tekil IF ipliklerinin genişliği yalnızca 12 nanometre, ancak uzunlukları 15 santimetreye kadar çıkabiliyor. Konik ilmek katmanlarından oluşan çile adı verilen iplik benzeri demetler halinde düzenleniyorlar.

Araştırmacılar, 2019 tarihli bir makaledeki Myxini slime’ının gizemini ve suya nasıl bu kadar hızlı patladığını çözmek için iplik hücrelerinin deniz suyuyla temas ettiğinde nasıl davrandığını daha yakından inceledi. Çilelerin bir avcı saldırısının zaman çerçevesi içinde (100 ila 400 milisaniye arasında) çözülmeye başladığını ve çile avcının ağzı gibi bir yüzeye tutturulursa bunun daha da hızlı olabileceğini gördüler.

Çileler bu süre içinde ilk boyutlarının 10.000 katına kadar genişleyerek mukus veziküllerinin solungaçları istila eden gerçekten rahatsız edici bir yapışkan top oluşturmak için bir araya getirebileceği bir iplik ağı oluşturabilir. Demetleri bir arada tutan protein yapıştırıcısını deniz suyu çözerek elastik enerji depolarını serbest bıraktığı için bu dönüşüme tetikleyici olur.