Uzayda uzun süre geçirmek beyin hasarına yol açıyor

İnsan ırkı uzun zamandır uzay araştırmalarına devam etse de uzayda kalmanın insan sağlığına olan etkileri yeni yeni anlaşılmaya başlanıyor.

Bilim insanları tarafından yapılan yeni bir araştırma Dünya’dan uzun süre uzakta kalmanın önemli bir etkisini gözlemledi. Uzmanlara Dünya’dan uzun süre uzakta kalındığında beyin hasarı riskinde artış görülüyor.

JAMA Neurology’de yayınlanan çalışmada, Uluslararası Uzay İstasyonu’nda ortalama olarak 169 gün geçiren 5 kozmonottan alınan kan örnekleri incelendi. Analizler sonucunda da beyin hasarıyla bağlantılı üç biyobelirteç (NFL, GFAP ve Aß40) konsantrasyonunun arttığına rastlanıldı.

Bundan önceki araştırmalarda uzay yolculuklarının beyin küçülmesi gibi sorunlara yol açtığı gözlemlenmişti. Bu araştırma da uzay seyahatlerinin beyne olan etkisini inceleyen araştırmalar arasına eklenmiş oldu.

İsveç’teki Göteborg Üniversitesi’nden sinirbilimci Henrik Zetterbeg yaptığı açıklamalarda, “Çalışmamız,  yapılan kan testlerinin sonuçlarına dayanarak, uzay yolculuklarının ardından beyin hasarı riskinin arttığını belgelemiştir” ifadelerini kullandı.

“Kaynağının bulunması gerekiyor”

Çalışmada incelenen kozmonotların MR taramaları ve klinik testleri de beyin fonksiyonlarının uzay yolculuklarından etkilendiğini destekledi. Zetterberg çalışma ile ilgili sözlerine şunları da ekleyerek konu hakkında daha ayrıntılı araştırmaların gerektiğini vurguladı: “Hasarın nedenini bulabilirsek sorunların nasıl çözmemiz gerektiğini anlayabiliriz. Ağırsızlık mı, beyin sıvısındaki değişiklikler mi, yoksa kalkış ve iniş ile ilgili stresörler mi? Bu durumun kaynağını öğrenmek gerçekten çok önemli.”

Uzmanlar, araştırmanın hâlâ erken aşamalarda olduğunu belirtiyor ve daha fazla uzay seyahati yapan insanın incelenmesi gerektiğini vurguluyor.