Vakum (Termaborik) bomba nedir? Vakum Bombaları Nasıl Çalışır?

Ukrayna’daki çatışma şiddetlenmeye devam ederken, Rusya’nın vakum bombaları veya yakıt-hava patlayıcı bombaları olarak da bilinen termobarik silahları kullanabileceğine veya belki de zaten kullanmış olabileceğine dair artan korkular var.

Reuters’in söylediğine göre, Ukrayna’nın ABD Büyükelçisi Oksana Markarova, Rus kuvvetlerinin geçtiğimiz Pazartesi gecesi Ukraynalılara karşı vakum bombası kullandığını iddia etti. Ayrıca CNN muhabirleri, Rusya’nın Belgorod kentinin hemen güneyinde Ukrayna sınırı yakınlarında, termobarik savaş başlıklı roketler fırlatabilen TOS-1 veya TOS-1A Çoklu Roketatar’ın görüntülerini paylaştı.

Ancak şimdilik, Ukrayna işgalinde termobarik silahların kullanıldığını doğrulayan net bir kanıt sunulmuş değil.

Vakum bombalarının olası kullanımının özellikle endişe verici olmasının nedeni ise, sivillere yakın kentsel ortamlarda, geleneksel patlayıcılarla yapılanlardan çok daha yıkıcı olabilen güçlü ve gelişigüzel bir patlama yaratması.

• Taktik Nükleer Silah Nedir, Stratejik Nükleer Silahtan Nasıl Ayrışıyor?

Journal of Military and Veterans’ Health’in söylediğine göre termobarik mühimmat, patlama bölgesinde bir buhar patlatarak geleneksel patlayıcılardan daha fazla ısı ve basınç üretir. Termobarik mühimmat, başlangıçta bir aerosol bulutunu bir alana dağıtarak çalışır. Bu bulut nesnelerin etrafından ve yapıların çatlaklarına ve boşluklarına doğru akar. Bulut daha sonra yüksek sıcaklıkta bir patlama ile ateşlenir.

Bu patlama, güçlü bir patlama dalgası yaratmanın yanı sıra, patlama alanındaki tüm oksijeni hızla yakar ve ortaya çıkan vakum, sabit olmayan nesneleri bu boşluğa “emer.” Vakumun yakındaki herhangi birinin akciğerlerini ve kulak zarlarını kolayca yırtacak kadar güçlü olduğu söyleniyor. Yeterince yakınsa, bombalar insanların pulmoner, kardiyovasküler, işitsel, gastrointestinal ve merkezi sinir sistemlerinde bir dizi potansiyel olarak ölümcül yaralanmalara neden olabilir.

Silah, sivillerin yakınında kullanıldığında ayrım gözetmeyen etkileri nedeniyle özellikle endişe verici. Aerosol bulutu yapıların çatlaklarına ve boşluklarına nüfuz edebildiğinden, vakum bombalarının kullanımı özellikle kentsel alanlarda yıkıcı olabilir ve bina bloklarını saniyeler içinde moloz haline getirebilir.

Bu silahın kökeni, II. Dünya Savaşı’nda Doğu Cephesi boyunca savaşan Alman Ordusuna kadar uzanıyor, ancak teknoloji o zamandan beri yaygın olarak geliştirildi ve diğer birçok ülkenin ordularında kullanıldı.

Örneğin ABD, Doğu Afganistan dağlarında El Kaide’ye karşı termobarik silahlar kullandığını kabul etti. Ayrıca İngiltere, Çin, Hindistan ve Rusya’nın da askeri cephanelerinde bu tip mühimmata sahip olduğuna inanılıyor.

Termobarik silahların kullanımı, Uluslararası Af Örgütü gibi sivil toplum kuruluşları tarafından sıklıkla eleştiriliyor. Ancak, uluslararası hukuka göre savaşta açıkça yasaklanmış değilller.